De uiteindelijke ondergang van de Erica II in Oostwold

In Oostwold stond de strokartonfabriek Erica II. Van Jan René Olthof kregen we een uitgebreid verhaal over deze fabriek.

 Door Jan René Olthof

In mijn verhaal schrijf ik strocartonfabriek, carton en cartonnage steevast met een letter c omdat in de glorietijd van de Erica carton de juiste spelling was!

Ik zal me even voorstellen: Ik ben Jan René Olthof, geboren in 1953 te Winschoten, zoon van Jan Olthof, die tot zijn te vroege overlijden op 51-jarige leeftijd op 17 juni 1971 directeur was van de N.V. Erica fabrieken met als standplaats Oude-Pekela.

Een foto van mijn vader, welke drie maanden voor zijn overlijden is gemaakt, heb ik hieronder toegevoegd.

Jan Olthof (1971)

Mijn grootvader Albert Olthof  is in 1919 als voormalig boekhouder van DWM & Co (thans Avebe) te Veendam door de grootaandeelhouder en president-commissaris Jo Smit als directeur naar de Erica te Oude-Pekela gehaald om orde op zaken te stellen. De vorige directie had er toentertijd een grote puinhoop van gemaakt.

Directeur Albert Olthof

De heer Jo Smit en mijn grootvader Albert Olthof hebben samen in 1928 de Strocartonfabriek Erica II opgericht. Zij hebben daarvoor de voormalige in 1926 gesloten coöperatieve aardappelmeelfabriek “De Drie Provinciën” te Oostwold (Wk) laten ombouwen.

Na de tweede wereldoorlog is mijn vader Jan Olthof na een door de oorlog afgebroken studie economie te Rotterdam bij de N.V. Erica Fabrieken te Oude-Pekela in dienst getreden. Na een gedegen opleiding in de fabriek om het gehele productieproces beter te leren begrijpen is mijn vader adjunct-directeur geworden. In 1955 heeft mijn vader Jan Olthof zijn vader Albert Olthof opgevolgd als directeur. De papiermakers te Oude-Pekela, die mijn vader ook als klein jongetje Jan hadden gekend, noemden hem daarna steevast “Mijnheer Jan”.

Foto’s Erica II

Ik ben in het bezit van vijf kleine fotootjes, welke rondom Erica II van de fabriek door mijn vader in een strenge winter ( de Munnikevaart was volledig dichtgevroren) in of direct na de tweede wereldoorlog met zijn Zeiss Ikon klapcamera moeten zijn gemaakt. Op het eerste fotootje is voor de fabriek nog een grote berg met steenkolen te zien.

De gescande foto’s heb ik hierna toegevoegd.

 

 

 

De fabriek

De strocartonfabriek Erica II te Oostwold (Wk) had een bredere en wat langzamere cartonbaan dan normaal. Daardoor kwam er een hoger kwalitatief vel carton vanaf, welke beplakt met papier o.a. zijn weg vond naar de cartonnage afdeling van de Erica te Oude-Pekela. In deze afdeling werd in de glorietijd grote hoeveelheden Blue Band en Brio boterdozen gemaakt voor Van den Bergh & Jurgens (thans Unilever) te Rotterdam.

Door de opkomst van steviger golfcarton hebben we deze orders voor boterdozen gaandeweg verloren. We zijn toen mooie bedrukte dozen voor de Beckbierbrouwerijen in Noord-Duitsland gaan maken. Daarnaast zijn we toen ook halve dozen (dus zonder deksel of dekselflappen), welke van binnen geplastificeerd waren, voor de tuinbouw in het Westland gaan produceren.

De eigen binnenvaarttanker Erica haalde voor zowel de Erica te Oude-Pekela als de Erica II te Oostwold (Wk) de stookolie op in Rotterdam.

Daarnaast had de N.V. Erica fabrieken te Oude-Pekela nog een rijnschip genaamd Jo Smit en een kustvaartcoaster genaamd Luise-Emilie in zijn bezit. Deze coaster voer bij Wagenborgen te Delfzijl.

 

Reclame

In de zestiger jaren van de vorige eeuw werd er door de Erica ook op bescheiden schaal aan reclame gedaan. Ze gaven aan klanten en belangstellenden o.a. bedrukte vloeiblaadjes uit. De bedrukking prees massief cartonnen dozen aan met kreten zoals:

• Van nature reeds goedkoop!
• Vanzelfsprekend…
• Van buskruit tot boter!
• Nòg een winstpunt: Gemakkelijk coatbaar

Een viertal van deze vloeiblaadjes heb ik nog in mijn bezit en als zodanig hierna weergegeven.

Het logo boven het telefoonnummer is de Erica II

 

 

 

 

 

 

 

Weeklonen

Mijn vader bezocht de Erica II meestal wekelijks op dinsdag of vrijdagmiddag voor overleg met de bedrijfsleiding. Op vrijdagmiddag nam hij dan ook steevast de weeklonen in een grote tas mee. De weeklonen werden, toen nog zoals gebruikelijk was, in contant geld uitbetaald. De rest van de week liet mijn vader de dagelijkse gang van zaken aan de goede mensen te Oostwold (Wk) over. Zo gemiddeld één keer in de drie weken ging mijn vader, na de Erica II bezocht te hebben, door voor verder overleg naar de grootaandeelhouder en president-commissaris Jo Smit te Groningen.

Zelf kwam ik in mijn jeugd gemiddeld één keer per jaar op de Erica II. Ik mocht dan met mijn vader mee. We bezochten dan ook altijd de mooie cartonbaan.
Verder bewaar ik ook prettige herinneringen aan o.a. de laatste bedrijfsleider de heer ing. Heller. Mijn zuster en ik hebben van hem in onze jeugd leuke jonge konijntjes gekregen.

Erica II in luciferstokjes

Ter gelegenheid van zijn 85-jarige verjaardag in 1967 heeft de heer Jo Smit de Erica II aan de hand van een actuele foto (en met ondersteuning van de foto van de fabriek nog als aardappelmeelfabriek) in het platte vlak d.m.v. luciferstokjes door de heer George v. d. Es als afbeelding laten vervaardigen. Deze afbeelding heeft hij mijn vader in privé-eigendom geschonken en is binnen onze familie gebleven.
Een van links genomen digitale foto van de Erica II:

 

Een van rechts genomen uitgesneden digitale foto van de Erica II afbeelding heb ik hierna weergegeven.

Testament

De heer Jo Smit is tussen 1967 en 1971 op hoge leeftijd komen te overlijden. Zijn testament voorzag in o.a. de volgende twee erfgenamen, te weten “De Koninklijke Nederlandse Draf- en Rensport” ten behoeve van het gedurende een aantal jaren verrijden van de Jo Smit prijs naast die van de Gouden Zweep, en een fonds teneinde te kunnen komen tot een Jo Smit sportpark in zijn geboorteplaats Zuidhorn.

Daarnaast was het testament bezwaard met een groot aantal legaten waarbij netto geldbedragen waren toegezegd. Dit alles had tot gevolg dat er bij de Erica op dat moment geen investeringen meer konden worden uitgevoerd. De executeur-testamentair (en tevens president-commissaris) was de heer Arkema, accountant te Paterswolde. Mijn vader Jan Olthof is toentertijd nagegaan of het mogelijk was om het testament juridisch aan te vechten. Er bleken geen mogelijkheden te zijn.

Liquidatie

Door het slechte economische tij, een sterk opkomende golfcartonindustrie en een forse afvalwater- cq milieuproblematiek was het helaas ook niet mogelijk om bij de banken een forse lening los te krijgen. Hierdoor kon ook een soort doorstart en/of management buy-out, in wat voor vorm dan ook, niet plaatsvinden.

Teneinde de legaathouders en erfgenamen te kunnen uitbetalen is toen besloten tot algehele liquidatie van de N.V. Erica fabrieken over te gaan. Triest maar helaas waar! De cartonbanen te Oude-Pekela en Oostwold (Wk) zijn begin 1971 definitief stilgelegd. De cartonnage afdeling te Oude-Pekela is na nog eerst een korte periode van zelfstandigheid, met carton leveranties door de Vrijheid te Veendam, uiteindelijk verkocht aan Ceres/Sparreboom te Oude-Pekela. Het machinepark is toen daar naartoe overgeplaatst.

De vrouw van de heer Jo Smit heeft regelmatig tijdens haar leven tegen mijn vader en moeder gezegd, dat later na hun overlijden de fabriek voor de mensen zou zijn die gedurende hun leven hard voor hen hadden gewerkt. Dat zou heel wat socialer zijn geweest! Helaas is zij eerder dan de heer Jo Smit overleden en is het anders gelopen.

Ik hoop door deze voorgaande historische informatie iets te hebben kunnen bijdragen aan het mooie culturele erfgoed van de N.V. Erica Fabrieken en de Strocartonfabriek Erica II te Oostwold (Wk) in het bijzonder.

Door: Jan René Olthof.

Voor het verhaal van Jan René Olthof over de Erica in Oude Pekela, klik door naar: http://demensenvandestrokarton.nl/de-uiteindelijke-ondergang-van-de-erica-te-oude-pekela/